25.04.2024 / Ankara
Türkiye-Kazakistan İş Forumu’nda konuşan Türkiye Odalar ve Borsalar (TOBB) Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, dünyanın büyük bir değişim içinde olduğunu belirterek, “Küresel ekonominin ağırlık noktası, batıdan doğuya kayıyor. Böyle bir ortamda, Türkiye ile Kazakistan’ın işbirliği, bütün bölgenin kaderini değiştirecektir.” dedi.
Türkiye-Kazakistan İş Forumu, TOBB Başkanı M. Rifat
Hisarcıklıoğlu’nun ev sahipliğinde TOBB ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK)
işbirliğinde, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz,Kazakistan Başbakanı
Olzhas Bektenov, Kazakh Invest Yönetim Kurulu Başkanı Yerzhan Yelekeyev ve DEİK
Başkanı Nail Olpak ile çok sayıda davetlinin katılımı ile TOBB İkiz Kuleler ’de
gerçekleştirildi.
Kazakistan’ın bölgesinin parlayan yıldızı ve kalbi olduğuna,
iki ülke arasındaki ilişkilere “tek millet iki devlet” anlayışıyla
yaklaştıklarına dikkati çeken Hisarcıklıoğlu, Kazakistan’ın güçlü oluşu,
zenginliği ve uluslararası arenadaki saygınlığının kendilerine hep gurur
verdiğini anlattı.
Hisarcıklıoğlu, bağımsızlığını kazandığı andan itibaren
Kazakistan’ın, güçlü temeller üzerinde ülkenin geleceğini inşa etmeye
başladığını söyledi.
– “Türk Yatırım
Masası fikri cesaret verici olacak”
Türk iş dünyası olarak, “ata yurdu” Kazakistan’a
daha fazla yatırım yapılması konusunda desteklerini sürdüreceklerini dile
getiren Hisarcıklıoğlu, bu anlamda “Türk Yatırım Masası” fikrinin
cesaret verici olacağını belirtti.
– Doğu-Batı Orta Koridorunu
etkinleştirme gayretlerimizi sürdürüyoruz”
Rusya-Ukrayna savaşının ardından Kazakistan’daki enerji
kaynaklarının daha iyi değerlendirilebilmesi için ciddi fırsatlar ortaya
çıktığına dikkati çeken Hisarcıklıoğlu, şunları kaydetti:
“Türkiye ile Kazakistan arasında ikili ve transit
taşımacılık için geçiş belgesi sayısı ihtiyaca cevap verecek düzeye muhakkak
çıkarılmalıdır. Halen, 10 bin olan geçiş belgesi sayısının 15 bine
yükseltilmesini rica ediyoruz. Halen 30 gün olan sürücülerin vizesiz olarak
Kazakistan’da kalış süreleri uzatılmalıdır. Zira, Kazak sürücüler için
Türkiye’de bu süre 60 gündür. Mütekabiliyet esasının uygulanmasında fayda
görünüyor. Ülkelerimiz arasındaki ulaştırma ağlarını geliştirme hedefine de
özellikle eğilmeliyiz.”
Hisarcıklıoğlu, Hazar geçişli “Doğu-Batı Orta
Koridoru”nu etkinleştirme gayretlerini sürdürdüklerini, ulaşım ve
ticaretin önündeki engellerin kaldırılması, ulaşım ağlarının
zenginleştirilmesi, sınır geçişlerinin kolaylaştırılması konusunda işbirliğinin
güçlendirilmesi gerektiğini söyledi.
– “Kazakistan’da
kurulan şirketlerde 2 numaraya yükseldik”
Çin’den Avrupa’ya doğru taşımalarda, Aktau ve Kurik
limanlarının çok önem kazandığına işaret eden Hisarcıklıoğlu, şu ifadeleri
kullandı:
“Bu iki limanda yıllık 21 milyon ton olan kapasitenin
ilk aşamada 30 milyon tona çıkarılması gerekmektedir. Bu konunun stratejik bir
yaklaşımla ele alınması yararlı olacaktır. Çünkü Hazar’daki bu limanlar Orta
Koridor için hayati niteliktedir. Kurduğumuz ilişkileri daha ileri taşımak için
en ideal dönemdeyiz. Geçen yıl ticaret hacmimiz 10 milyar dolar düzeyinde
gerçekleşti. Daha dengeli bir ticaret ile bu rakamı çok daha yukarılara
taşıyabiliriz. Yatırım çekme konusunda, maşallah, Kazak yetkililer çok iyi
çalışıyorlar. Enerji dışı yatırımlarda Türkiye, Kazakistan’a 5 milyar doları
bulan doğrudan yatırım sağladı. Nerdeyse her hafta bir firmamızın yatırım haberlerini
alıyoruz. Ayrıca kurulan şirketler sıralamasında da 2 numaraya yükseldik.
Kazakistan’da 5 bine yakın kurulu şirketimiz var.”
Ticarette önemli konulardan birinin gümrük geçişleri
olduğunu dile getiren Hisarcıklıoğlu, “Bizim coğrafyamızda, kara gümrük
kapılarının büyük önemi var. TOBB olarak, gümrük kapılarını yenileme ve işletme
konusunda, büyük tecrübemiz ve başarımız var. Türk devletlerindeki gümrük
geçişlerinin modernize edilmesi, Türk Yatırım Fonu’nun öncelikli projeleri
arasında olmalıdır.” dedi.
– “Birbirimizle
alıp satarken hiçbir izne tabi olmamalıyız”
Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde gümrük birliğinin
kurulması önerisinde bulunan Hisarcıklıoğlu, “Bizler kardeşiz.
Birbirimizle alırken satarken gelirken giderken hiçbir izne tabi olmamalıyız.
Orası da bizim burası da bizim. Ayrımız gayrımız yok. Biz, Türk Ticaret ve
Sanayi Odası olarak, bu vizyon ile çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”
değerlendirmesinde bulundu.
Dünyanın büyük bir değişim içinde olduğunu anlatan
Hisarcıklıoğlu, “Küresel ekonominin ağırlık noktası, batıdan doğuya
kayıyor. Böyle bir ortamda, Türkiye ile Kazakistan’ın işbirliği, bütün bölgenin
kaderini değiştirecektir. Zira, Türkiye ve Kazakistan bu bölgenin lider
aktörleridir. Birlikte, Türk coğrafyasını, huzurun ve refahın merkezi haline
getirebiliriz.” ifadelerini kullandı.
– Kazakistan
Başbakanı Bektenov
Kazakistan Başbakanı Oljas Bektenov ise konuşmasında,
hükümetinin Türk ticaretinin güvenilir ve uzun vadeli ortağı olmaya hazır
bulunduğunu belirterek, “Türk yatırımcılarını Kazakistan’daki mevcut
fırsatları kullanarak sürdürülebilir iş ilişkilerimizi kurmaya davet ediyorum”
ifadesini kullandı.
Bektenov, “Madencilik, metalürji tesisi, gıda sanayisi,
ilaç ve diğer alanlarda toplam değeri yaklaşık 2,8 milyar dolar olan 70 büyük
yatırım projesi başarıyla tamamlandı. Toplam maliyeti 3,8 milyar dolar olan
100’e yakın proje hayata geçiriliyor.” ifadelerini kullandı.
Türkiye ile ortaklığın daha da geliştirilmesi için gerekli
kaynak ve imkânın mevcut olduğuna dikkati çeken Bektenov, “Kazak Türk İş
Konseyi çalışıyor ve Türk dünyasının manevi başkenti Türkistan’da Turan
Uluslararası Özel Ekonomik Bölgesi açıldı. Ayrıca Türk Devletleri Teşkilatı
bünyesinde ortak bir Türk yatırım fonunun kurulduğunu hepimiz biliyoruz.”
şeklinde konuştu.
– Kazakistan’a
yatırım çağrısı
Bektenov, ülkesinin yatırımcılar için vergi avantajları,
gümrük vergisi muafiyeti ve teşvikler gibi birçok alan sunduğunu vurgulayarak, “Bunun dışında, büyük projelerin hayata geçirilmesi sırasında devlet
destekli finansman, kredi garantileri, altyapı sağlanması gibi mekanizmaların
bulunduğunun altını çizmek isterim.” dedi.
Türk yatırımcılar için metalürji ve madencilik, makine
mühendisliği, altyapı projeleri, sağlık ve ilaç sektörü, tarımsal sanayi
hizmetleri, turizm, savunma sanayisi, yenilenebilir enerji kaynakları,
dijitalleşme, yenilikçi teknoloji alanlarının gelecek vadettiğini anlatan
Bektenov, “Aynı zamanda Kazakistan’ın büyük transit ve lojistik
potansiyeli, Çin, Avrasya Birliği, Avrupa, Orta Asya ve Orta Doğu pazarlarına
girmek için iyi bir fırsat sağlıyor. Bu nedenle sizlere kapsamlı ilişkilerin
geliştirilmesi için yeni alanlar açmak istiyoruz. Tüm Türk kardeşlerimizi
Türklerin ana vatanı Kazakistan’a yatırım yapmaya davet ediyorum.” diye
konuştu.
Türk yatırımcılara çağrıda bulunan Bektenov, sözlerini şöyle
tamamladı:
“Kazakistan hükümeti, Türk ticaretinin güvenilir ve
uzun vadeli ortağı olmaya hazırdır. Yatırımcılara gerekli kaynak, altyapıyı
sağlamaya ve ürünlerin ihracatına destek vermeye hazırız. Bu bağlamda Türk
yatırımcılarını Kazakistan’daki mevcut fırsatları kullanarak sürdürülebilir iş
ilişkilerimizi kurmaya davet ediyorum.”